سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در آقایان است که به طور معمول از سنین میانسالی خود را نشان می‌دهد. درمان سرطان پروستات بر اساس مرحله بیماری و تشخیص آن متفاوت است. اما به طور کلی شانس درمان این بیماری بالا است؛ به خصوص اگر در مراحل اولیه شناسایی شود، درمان راحت تر است و شانس بهبودی کامل بالا می‌رود. در این بخش همراه ما باشید تا به طور کامل در خصوص این سرطان، علائم آن و درمان قطعی آن که شامل رادیوتراپی سرطان پروستات و سایر درمان‌ها است، توضیح دهیم.
سرطان پروستات چیست؟
سلول‌هایی که بدن را می‌سازند مراحل منحصربه فرد خود را از تولد، رشد، بلوغ و مرگ می‌گذرانند، درست مانند زندگی انسان. اگر سلول‌ها در مواقعی که نیازی به آنها نیست، به تکثیر و رشد خود ادامه دهند، ساختار‌هایی به نام تومور تشکیل می‌شوند. در صورتی که این رشد خوش‌خیم باشد، به سایر قسمت‌های بدن سرایت نمی‌کند. اگر بدخیم باشند، نه تنها بیش از حد تکثیر می‌شوند؛ بلکه به بافت‌های همسایه نیز گسترش می‌یابند و به آنها سرطان گفته می‌شود. سرطان‌ها از روی بافتی که در آن رشد می‌کنند نام‌گذاری می‌شوند و اگر این سرطان در غده پروستات رخ دهد، سرطان پروستات نامیده می‌شود. این سرطان شایع ترین نوع سرطان در مردان است و بعد از سرطان ریه دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان است.
چه چیزی باعث سرطان پروستات می‌شود؟
در حالی که خطر ابتلا به سرطان پروستات در طول زندگی مردان ۱۶ درصد است، خطر مرگ ناشی از این بیماری ۲. ۹ درصد است. ابتلا به این سرطان در یکی از اعضای خانواده، مهم‌ترین عامل خطر است. سایر عوامل خطر عبارت‌اند از:
- هرچه تعداد مردانی که در خانواده شما مبتلا به سرطان پروستات باشند بیشتر باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود.
- خطر ابتلا به سرطان پروستات در افراد سیگاری افزایش می‌یابد. این سرطان در مردان سیگاری تهاجمی تر است و سریع‌تر پیشرفت می‌کند.
- با بالا رفتن سن، احتمال ابتلای فرد به سرطان پروستات افزایش می‌یابد. این سرطان در مردان بالای ۵۵ سال شایع است و میانگین سنی مردان تشخیص داده شده ۷۲ سال است.
- افرادی که غذا‌های پخته شده در دمای بالا مصرف می‌کنند و افرادی که رژیم غذایی غنی از چربی حیوانی و گوشت قرمز مصرف دارند، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
- ابتلا به سرطان پروستات در افرادی که اضافه وزن دارند، زیاد است.
علائم سرطان پروستات چیست؟
سرطان پروستات به صورت موذی پیشرفت می‌کند و علائم معمولاً در مراحل بعدی بیماری ظاهر می‌شود؛ بنابراین انجام معاینات منظم به خصوص بعد از ۴۰ سالگی برای تشخیص زودهنگام از اهمیت بالایی برخوردار است. شایع‌ترین علائم سرطان پروستات عبارتند از:
- مشکل در ادرارکردن و یا ناتوانی در دفع ادرار
- تکرر ادرار
- قطره قطره شدن ادرار بعد از دفع ادرار
- مشکل در هنگام اجابت مزاج
- خون در ادرار ویا منی
- مشکلات نعوظ
- درد در هنگام انزال
این علائم ممکن است نشانه‌ای از شرایط دیگر مانند بزرگ شدن پروستات و التهاب پروستات نیز باشد. از آنجایی که سرطان پروستات اغلب می‌تواند به استخوان سرایت کند، می‌تواند باعث درد شدید در ناحیه کمر، لگن یا ساق پا شود. به همین دلیل، مشورت با پزشک متخصص در صورت بروز علائم احتمالی و مهم‌تر از آن عدم غفلت از معاینات منظم از اهمیت بالایی برخوردار است.
مراحل سرطان پروستات چیست؟
ارزیابی اینکه آیا سرطان محدود به غده پروستات است، آیا به غدد لنفاوی منطقه یا اینکه به سایر اندام‌ها گسترش یافته است که متاستاز نامیده می‌شود، مرحله بندی نامیده می‌شود. هدف از مرحله بندی این است که مشخص شود تومور پروستات تا چه حد پیشرفت کرده است و به کدام اندام رسیده است و اطمینان حاصل شود که فرد بیمار مناسب‌ترین درمان را دریافت می‌کند. بسته به گسترش بیماری، این سرطان در مرحله موضعی، مرحله پیشرفته موضعی و مرحله پیشرفته (متاستاتیک) طبقه‌بندی می‌شود. مراحل سرطان پروستات به شرح زیر است:
- مرحله ۱: تومور فقط در داخل پروستات است و ممکن است آنقدر کوچک باشد که در معاینه رکتوم احساس نشود.
- مرحله ۲: در این مرحله تومور به داخل پروستات پیشروی کرده است؛ اما به ناحیه اطراف گسترش نمی‌یابد. با معاینه رکتوم یا تکنیک‌های تصویربرداری قابل‌تشخیص است.
- مرحله ۳: در این مرحله تومور به خارج از پروستات حرکت کرده و به بافت‌هایی مانند کیسه اسپرم گسترش‌یافته است.
- مرحله ۴: در این مرحله سرطان به مناطقی مانند مثانه، رکتوم، غدد لنفاوی، استخوان‌ها، ریه و کبد گسترش می‌یابد.
تشخیص سرطان پروستات
برای تشخیص این بیماری از روش‌های مختلفی کمک گرفته می‌شود که دراین بخش مهم‌ترین و دقیق‌ترین آنان را برای شما توضیح داده‌ایم.
آزمایش آنتی ژن
آنتی‌ژن اختصاصی پروستات یا به‌اختصار PSA، رایج‌ترین نشانگر مورد استفاده در تشخیص سرطان پروستات است. تعیین سطح کل PSA در خون که پروتئینی است که پس از ترشح از پروستات می‌تواند تا حدودی وارد جریان خون فرد شود، در تشخیص بیماری‌های پروستات مهم است، اما باید در نظر داشت که می‌تواند در صورت رشد خوش‌خیم یا التهاب پروستات افزایش یابد. اگرچه محدوده مرجع PSA بسته به سن متفاوت است، انتظار می‌رود کمتر از ۴ نانوگرم در میلی لیتر باشد.
معاینه دیجیتال رکتوم
جدای از آزمایش خون و ادرار، مهم‌ترین مرحله در تشخیص بیماری‌های پروستات، معاینه دیجیتال مقعدی است که به آن معاینه دیجیتال رکتوم می‌گویند. معاینه رکتوم دیجیتال (DRE) معاینه‌ای است که در آن یک متخصص انگشت خود را در راست روده قرار می‌دهد تا مشکلات یا ناهنجاری‌های زیر شکم و لگن را بررسی کند
سونوگرافی مقعدی
یکی دیگر از روش‌های تشخیصی، تجسم ویژگی‌های ساختار داخلی غده با قراردادن دستگاه سونوگرافی از طریق مقعد است. همراه با این فرایند تصویربرداری، بیوپسی یا نمونه‌برداری پروستات برای اهداف تشخیصی در صورت لزوم گرفته می‌شود.
انواع روش‌های درمان سرطان پروستات
پیشرفت سرطان پروستات در اکثر بیماران کند است، درمان سرطان پروستات شامل استفاده از روش‌های جراحی، رادیوتراپی و هورمون درمانی به تنهایی یا ترکیبی بسته به شرایط بیماری است. دو روش درمانی به صورت کلیدی در پاسخ به درمان این سرطان مؤثر هستند و عبارتند از جراحی سرطان و پرتودرمانی.
جراحی سرطان پروستات:
از یک روش جراحی برای حذف کامل سرطان پروستات از بدن استفاده می‌شود که به طور معمول این روش خط اول درمان است و به آن پروستاتکتومی می‌گویند. در طی عمل جراحی، پروستات و بافت اطراف آن برداشته می‌شود. پروستاتکتومی رباتیک بهبود‌هایی را در جراحی سرطان پروستات با میزان موفقیت بسیار بالا ارائه می‌دهد. در صورت لزوم این جراحی را می‌توان به صورت لاپاراسکوپی و باز نیز انجام داد.
پرتودرمانی:
از انرژی بالای پرتوها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. دو نوع مختلف پرتودرمانی وجود دارد. در گزینه پرتودرمانی خارجی، تشعشع توسط دستگاهی خارج از بدن شناسایی و به سلول‌های سرطانی هدایت می‌شود. با پرتودرمانی داخلی، دانه‌های رادیواکتیو با جراحی در داخل یا نزدیک سرطان قرار می‌گیرند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. ( در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.)
سایر روش‌های درمانی مورد استفاده در درمان سرطان پروستات که تحقیقات بالینی آنها در حال انجام است به شرح زیر است:
- شیمی درمانی: یک روش درمانی است که از دارو‌های خاص برای کوچک‌کردن یا از بین بردن سرطان استفاده می‌کند.
- اولتراسوند متمرکز با شدت بالا: این روش درمانی امواج صوتی پرانرژی یا اولتراسوند را به سمت سرطان هدایت می‌کند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
- هورمون درمانی: این روش از دریافت هورمون‌های لازم برای رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. به این ترتیب هدف از آن در بیشتر موارد جلوگیری از سرطان است.
پرتودرمانی برای سرطان پروستات
پرتودرمانی به معنای درمان سرطان با استفاده از پرتو‌های یونیزان است. استفاده از پرتو‌های پرانرژی ایکس با تصویربرداری همزمان از تومور از طریق دستگاه‌های مخصوص توسعه‌یافته رادیوتراپی نامیده می‌شود. پرتودرمانی خارجی که برای ۶ تا ۱۰ هفته اعمال می‌شود، نقش فعالی در سرطان دارد. رادیوتراپی را می‌توان برای سرطان پروستات که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود نیز به کاربرد.
ابتدا رادیوتراپی خارجی با استفاده از پرتو از خارج به کمک دستگاه انجام می‌شود. پنج روز در هفته در یک بیمارستان یا مرکز درمان سرطان انجام می‌شود. در براکی تراپی که رادیوتراپی داخلی نیز نامیده می‌شود، لوله‌های نازکی در داخل یا نزدیک تومور قرار می‌گیرند. این لوله‌ها که تشعشع می‌کنند، برای چند روز اعمال می‌شوند. در طول رادیوتراپی، بیمار ممکن است دچار خستگی و ضعف، اسهال، تکرر ادرار، ناراحتی در هنگام ادرار و قرمزی یا خشکی پوست شود. در این صورت باید با تیم درمان خود مشورت کرده تا عوارض کنترل شوند.
پرتودرمانی چگونه اعمال می‌شود؟
برنامه ریزی پرتودرمانی سرطان پروستات با توجه به مرحله بیماری، محل سرطان و سلامت عمومی فرد انجام می‌شود. درمان رادیوتراپی معمولاً ۳-۷ هفته و ۵ روز در هفته طول می‌کشد. این دوره ممکن است در درمان‌های تسکینی کوتاه تر باشد. در این سرطان، دوز‌های پرتودرمانی روزانه تقسیم می‌شود و این کار برای محافظت از بافت‌های طبیعی انجام می‌شود.
آیا سرطان پروستات قابل درمان است؟
درمورد اینکه آیا سرطانی به طور کامل درمان شده است یا خیر، از دو واژه پیش آگهی و نرخ بقا استفاده می‌کنیم. پیش آگهی در واقع نوعی پیش‌بینی است که پزشک بر اساس وضعیت بالینی بیمار خود دارد. پیش آگهی کلی یک بیمار تحت تأثیر بسیاری از عوامل دیگر، مانند سن و سلامت عمومی، و نحوه پاسخ سرطان به درمان است.
نرخ بقا به این معنی است که پس از اتمام دوره درمان، بیمار چقدر عمر می‌کند و چقدر احتمال بازگشت بیماری است. چشم‌انداز مردان مبتلا به به این سرطان بسته به مرحله (گسترش) سرطان متفاوت است و به طور کلی، نرخ بقا برای مردانی که سرطان آنها در مراحل اولیه تشخیص داده شده است بالاتر است. طبق جدیدترین داده‌ها، نرخ بقا در سرطان پروستات شامل موارد زیر است:
- نرخ بقای نسبی ۵ ساله تقریباً ۱۰۰ درصد است.
- نرخ بقای نسبی ۱۰ ساله ۹۸ درصد است.
- نرخ بقای نسبی ۱۵ ساله ۹۵ درصد است.
کلام آخر
سرطان پروستات یکی از سرطان‌ها شایع در آقایان است که به طور معمول در مراحل اولیه خود علائم خاصی ندارد؛ اما اگر چکاپ‌های مرتب داشته باشند، می‌توانند زودهنگام متوجه آن شوند. خوشبختانه امروزه شانس درمان سرطان پروستات بالا است و می‌توان به نتایج خوبی دست یافت. یکی از تکنیک‌های اصلی درمان این بیماری، رادیوتراپی یا پرتودرمانی است. اگر در حال درمان این سرطان هستید و نیاز به پرتودرمانی دارید، می‌توانید از خدمات مرکز جامع انکولوژی نگین آزادی و تحت نظارت دکتر حسین یحیی زاده، متخصص رادیوتراپی / کلینیکال انکولوژی به بهترین شکل و با به روزترین امکانات بهره‌مند شوید. جهت دریافت نوبت و مشاوره می‌توانید به بخش ارتباط با ما مراجعه کنید.
نظرات کاربران