سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های معمول در بین بانوان است که در صورت تشخیص به موقع قابل کنترل و درمان خواهد بود. تکنیک‌های متفاوتی برای درمان این بیماری استفاده می‌شود که رادیوتراپی (پرتودرمانی) در این میان، بسیار مؤثر است. برای آشنایی با انواع رادیوتراپی سرطان دهانه رحم و مزایای آن با ما در این مقاله همراه شوید.
روش‌های درمان سرطان دهانه رحم
به طور کلی سه روش درمانی جهت کنترل و درمان سرطان دهانه رحم وجود دارد؛ جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی. هر یک از این تکنیک‌ها با توجه به نوع توده، میزان پیشرفت آن، سلامت بیمار و دیگر عوامل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی: این روش در صورتی که توده در یک نقطه از بدن قرار داشته باشد و به محل دیگری گسترش نیافته باشد، قابل استفاده است. جراحی یک تکنیک تهاجمی است.
- شیمی‌درمانی: با استفاده از داروهای شیمیایی متفاوت، بیمار می‌تواند سرطان خود را تحت کنترل قرار دهد. این داروها می‌توانند سبب کاهش اندازه تومور شوند.
- رادیوتراپی: پرتودرمانی به معنای استفاده از پرتوی یونیزان جهت کاهش سایز و یا درمان کامل توده سرطانی است. انواع متفاوتی از پرتودرمانی وجود دارد که می‌تواند براساس نیاز بیمار مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت.
دکتر حسین یحیی‌زاده فلوشیپ رادیوتراپی پیشرفته از آمریکا با سابقه‌ای درخشان، به روزترین دانش و تجهیزات را جهت معاینات به کار می‌گیرند. برای اطلاع از روند درمان و رزرو وقت، می‌توانید با شماره تماس‌های موجود در سایت تماس حاصل فرمایید.
انواع رادیوتراپی سرطان دهانه رحم
انواع پرتودرمانی که اغلب برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود عبارت‌اند از پرتودرمانی خارجی و براکی تراپی.
پرتودرمانی خارجی
پرتودرمانی خارجی (EBRT) با اشعه ایکس، توده سرطانی را به وسیله دستگاهی خارج از بدن هدف قرار می‌دهد. این درمان بسیار شبیه به عکس برداری معمولی با اشعه ایکس است، اما دوز تابش بسیار قوی‌تر است. این روش به خودی خود بدون درد است؛ اما عوارض ناشی از آن می‌تواند آزاردهنده باشد.
هنگامی که EBRT به عنوان درمان اصلی برای سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود، معمولاً با شیمی درمانی ترکیب خواهد شد. در این صورت، می‌توان دوز پایینی از داروی شیمی درمانی به نام “سیس پلاتین” را استفاده کرد. EBRT همچنین می‌تواند به عنوان درمان اصلی سرطان دهانه رحم در بیمارانی که نمی‌توانند شیمی‌درمانی را تحمل کنند و یا نمی‌توانند به طور ایمن عمل جراحی انجام دهند، استفاده شود. اگر سرطان به نواحی دیگری از بدن گسترش نیافته باشد، براکی تراپی که در ادامه به آن می‌پردازیم نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
براکی تراپی
در براکی تراپی یا پرتودرمانی داخلی، منبع پرتودرمانی در داخل یا نزدیک توده سرطان قرار می‌گیرد. این نوع تابش فقط مسافت کوتاهی را طی می‌کند. نوع براکی‌تراپی که اغلب برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود، “براکی تراپی داخل حفره‌ای” نامیده می‌شود. منبع تابش در دستگاهی داخل واژن (و گاهی اوقات در دهانه رحم) قرار می‌گیرد تا توده را با دوز بالاتری مورد هدف قرار دهد. براکی تراپی عمدتاً علاوه بر EBRT به عنوان بخشی از درمان اصلی سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود. به طور کلی، دو نوع براکی تراپی وجود دارد:
- براکی تراپی با دوز کم (LDR): این روش درمانی در طی چند روز انجام می‌شود. در طول این مدت، بیمار در یک اتاق خصوصی در بیمارستان با ابزارهایی که مواد رادیواکتیو را در جای خود نگه می‌دارند، تحت مراقبت خواهد بود.
- براکی تراپی با دوز بالا (HDR): این تکنیک به صورت سرپایی در طی چندین جلسه درمانی (اغلب با فاصله حداقل یک هفته) انجام می‌شود. برای هر درمان با دوز بالا، مواد رادیواکتیو برای چند دقیقه وارد بدن شده و سپس خارج می‌شوند. مزیت درمان HDR این است که در طی درمان، بیمار مجبور نیست در بیمارستان بماند.
مزایای رادیوتراپی سرطان دهانه رحم
رادیوتراپی سرطان دهانه رحم روشی مؤثر در درمان انواع توده‌های سرطانی دهانه رحم است. از مزایای این روش می‌توان به لیست زیر اشاره کرد:
- کاهش اندازه تومور سرطانی که می‌تواند پیش از جراحی جهت تغییر وضعیت بیمار از غیرقابل برداشت به قابل برداشت استفاده شود.
- تکنیکی کم تهاجم است که نیاز به بیهوشی نداشته و بیمار در حین درمان دردی را احساس نمی‌کند.
- رادیوتراپی داخلی عوارض کمتری نسبت به روش‌های دیگر مانند شیمی‌درمانی خواهد داشت، زیرا تمام بدن را مورد هدف قرار نمی‌دهد.
عوارض جانبی رادیوتراپی
هر یک از انواع رادیوتراپی می‌تواند مزایا و عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد که براساس شرایط بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عوارض کوتاه مدت پرتودرمانی خارجی
- خستگی
- ناراحتی معده
- اسهال (اگر پرتو به لگن یا شکم تابانده شود)
- تغییرات پوستی (قرمزی خفیف تا لایه برداری یا پوسته پوسته شدن)
- تشعشع به لگن می‌تواند مثانه را تحریک کند (سیستیت پرتویی) و باعث ناراحتی، میل به دفع مکرر ادرار و گاهی خون در ادرار شود.
- تشعشعات یونیزان می‌توانند باعث حساس و دردناک شدن واژن شوند.
- تغییرات در چرخه قاعدگی
- کم خونی
هر کدام از این عوارض در صورت بروزقابل کنترل هستند و بعد از مدتی از بین میروند.
عوارض کوتاه مدت براکی تراپی
از آنجایی که در براکی تراپی تنها مسافت کوتاهی از بدن مورد هدف قرار می‌گیرد، اثرات اصلی پرتوی یونیزان بر روی دهانه رحم و دیواره‌های واژن است. شایع ترین عارضه جانبی در این روش، تحریک واژن می‌باشد. براکی تراپی همچنین می‌تواند برخی از عوارض جانبی مشابه EBRT مانند خستگی، اسهال، حالت تهوع، تحریک مثانه و کم خونی را ایجاد کند.
عوارض بلند مدت
بیمار ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها پس از درمان عوارض جانبی مربوط به پرتو را تجربه کند. عوارض بلند مدت رادیوتراپی سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:
تنگی واژن
هر دو روش EBRT و براکی‌تراپی می‌توانند سبب ایجاد بافت اسکار در واژن شوند. بافت اسکار واژن را باریک‌تر کرده، قابلیت کشش را کمتر می‌نماید و یا حتی باعث تغییر اندازه آن شود.
خشکی واژن
خشکی واژن می‌تواند از عوارض جانبی طولانی مدت پرتو درمانی باشد. استروژن‌هایی که به صورت موضعی استفاده می‌شوند ممکن است به خشکی واژن و تغییر در پوشش واژن کمک کنند، به خصوص اگر تابش به لگن، به تخمدان‌ها آسیب رسانده باشد و باعث یائسگی زودرس شود. این عوارض در تکنیک های جدید یسیار کاهش یافته است.
کلام آخر
رادیوتراپی سرطان دهانه رحم از روش‌های مفید و مؤثر در درمان این بیماری به شمار می‌رود. انواع مختلفی از این روش درمانی وجود دارد که براساس شرایط بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با آگاهی از نحوه انجام و مدت زمان درمان، می‌توان روند بهبودی را سرعت بخشید.
پاسخ به این سوال بستگی به عوامل زیادی دارد؛ اما به طور کلی درصد موفقیت پرتودرمانی دهانه رحم در مقایسه با سایر روش‌ها، از برتری زیادی برخوردار است. این روش درمانی یکی از مهم ترین و پیشرفته ترین روش‌های درمان سرطان است که بیمار شانس بهبودی بالایی خواهد داشت.
نظرات کاربران