سرطان لب : هر آنچه لازم است بدانید!

اگرچه سرطان لب رایج‌ترین نوع سرطان دهان است، تنها 0.6 درصد از تمام انواع سرطان به آن اختصاص دارد. این بیماری بر روی پوست لب ایجاد می‌شود و عوامل زیادی در ابتلا به آن نقش دارند. با ما در این مقاله همراه شوید تا با فاکتورهای به وجود آورنده، علائم و راه‌های درمان سرطان لب آشنا شوید.

سرطان لب چیست؟

سرطان لب زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیرطبیعی و خارج از کنترل بر روی لب رشد می‌کنند، در نتیجه تومور یا توده روی آن‌ها ایجاد می‌شود. این تغییرات به علت اختلال در تشکیل سلول‌های جدید و تخریب DNA آن‌ها به وجود می‌آید. این بیماری می‌تواند در لب بالا یا پایین ایجاد شود، اما در لب پایین شایع‌تر است.

این سرطان می‌تواند هر کسی را مبتلا کند، اما در مردان با پوست روشن و بالای 50 سال شایع‌تر است. افرادی که از دخانیات یا مشروبات الکل استفاده می‌کنند، یا به مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. همچنین افرادی که به دلیل انجام پیوند عضو دچار نقص ایمنی هستند، می توانند در معرض خطر بیشتری باشند.

علل بروز سرطان لب

متخصصان علت دقیق بروز سرطان لب را نمی‌دانند، اما عوامل متعددی وجود دارند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این عوامل عبارت‌اند از:

• مصرف زیاد مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
• داشتن پوست روشن و حساس
• سن بالای 40 سال
• جنسیت: مردها در معرض خطر بیشتری هستند.
• ابتلا به ویروس HPV
• سیستم ایمنی ضعیف

نشانه‌های سرطان لب

علائم سرطان لب با توجه به شدت و مرحله پیشرفت آن در هر فرد متفاوت است. این سرطان در مراحل اولیه ممکن است به صورت یک قسمت صاف یا کمی برجسته با رنگی متفاوت از رنگ طبیعی لب، به نظر برسد. سایر علائم سرطان لب عبارت‌اند از:

• زخم
• توده
• تاول یا زخمی که از بین نمی‌رود
• خون ریزی
• درد
• تورم فک

روش‌های تشخیص

در بسیاری از موارد، سرطان لب توسط دندانپزشک در طول معاینات معمول دندان‌پزشکی تشخیص داده می‌شود. اگر پزشک یا دندانپزشک به این سرطان مشکوک باشد، ممکن است آزمایش‌های تشخیصی زیر را انجام دهد:

معاینه‌ی فیزیکی

 در طول این ارزیابی، پزشک بیمار را معاینه کرده و در مورد علائم و سابقه پزشکی او مطلع می‌شود. همچنین دهان، صورت و گردن را بررسی کرده تا علائم احتمالی سرطان را بررسی نماید.

شمارش کامل خون (CBC)

این آزمایش می‌تواند مشخص نماید که آیا افزایش یا کاهش قابل توجهی در تعداد سلول‌های خونی بیمار وجود دارد یا خیر. CBC برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها، از جمله سرطان مفید است.

بیوپسی بافت نرم

در این روش، نمونه کوچکی از بافت آسیب دیده برداشته می‌شود و برای تجزیه و تحلیل بیشتر به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاده می‌شود و قطعی ترین روش تشخیص سرطان است.

تست‌های تصویربرداری

پزشک ممکن است از سی تی اسکن (CT)، اسکن PET یا تصویربرداری MRI استفاده کند تا متوجه شود که آیا سرطان به قسمت‌های دیگری از لب گسترش یافته است یا خیر.

آندوسکوپی

اگر پزشک مشکوک باشد که سلول‌های سرطانی فراتر از لب گسترش یافته است، ممکن است آندوسکوپی را انجام دهد. در طول این روش، یک دوربین کوچک و انعطاف پذیر از گلوی بیمار عبور داده می‌شود تا علائم سرطان را بررسی نماید.

پیشگیری از سرطان لب

با اجتناب از عوامل خطر، ریسک ابتلا به سرطان لب را کاهش دهید:

• کاهش مصرف مواد مخدر: مهم‌ترین فاکتور ابتلا به این بیماری مصرف بیش از حد دخانیات می‌باشد.
• استفاده از ضد آفتاب مناسب: هر زمان که بیرون هستید از بالم لب با SPF بالا استفاده کنید و برای جلوگیری از انواع دیگر سرطان پوست، روزانه از کرم ضد آفتاب استفاده نمایید.
• خطر ابتلا به HPV را کاهش دهید: رابطه جنسی ایمن داشته باشید و برای واکسن HPV اقدام کنید.
• غربالگری‌های معمول سرطان دهان را انجام دهید: دندانپزشک شما می‌تواند غربالگری‌های مربوطه را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که هیچ ناهنجاری در لب ایجاد نشده است.

درمان سرطان لب

روش‌های درمان سرطان لب با توجه به شدت بیماری و شرایط عمومی بیمار می‌تواند متفاوت باشد. روشن است که تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند احتمال موفقیت در درمان را افزایش دهد.

جراحی

در صورتی که توده سرطانی لب در مراحل اولیه تشخیص داده شود و سرطان به نقاط دیگری از بدن گسترش نیافته باشد، جراحی از بهترین گزینه‌های درمان است. در این روش تومور به وجود آمده از بافت لب به طور کامل خارج می‌شود و از گسترش و پیشرفت آن به سایر نقاط بدن پیشگیری می‌شود. 

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی به معنای استفاده از داروهای خوراکی یا وریدی جهت کنترل تقسیم سلولی است. این درمان سیستماتیک است به این معنا که علاوه بر تخریب سلول‌های سرطانی لب بر دیگر بافت‌های سالم بدن نیز اثرگذار است و منجر به عوارض جانبی مختلفی می‌شود.

رادیوتراپی

پرتودرمانی (رادیوتراپی) یکی از روش‌های مؤثر در درمان توده‌های سرطانی است. در این تکنیک بیمار تحت تابش پرتوهای پرانرژی یونیزان (اشعه ایکس) قرار می‌گیرد. این کار باعث هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی لب و در نتیجه از بین بردن آن‌ها می‌شود. از آنجایی که پرتودرمانی تمام بدن را درگیر نمی‌کند، عوارض جانبی کمتری در مقایسه با شیمی‌درمانی دارد. رادیوتراپی می‌تواند به دو صورت خارجی و یا داخلی انجام گیرد.

در مورد رادیوتراپی سرطان زبان و لب نیز بخوانید!

رادیوتراپی خارجی

در رادیوتراپی خارجی، فرد بیمار با قرار گرفتن تحت دستگاه رادیوتراپی در معرض پرتوهای پرانرژی یونیزان ایکس قرار می‌گیرد. این دستگاه تماسی با فرد بیمار نداشته و سبب کوچک شدن سایز تومور لب و از بین رفتن آن می‌شود.

رادیوتراپی داخلی

در پرتودرمانی داخلی از دستگاه رادیوتراپی استفاده نمی‌شود؛ بلکه  مواد رادیواکتیو مورد نظر داخل بدن و نزدیک توده مورد نظر قرار داده می‌شود. مواد رادیواکتیو پس از مدتی از بدن خارج می‌شوند. این روش کمک می‌کند که درمان به طور متمرکز و موضعی صورت گیرد.

ایمونوتراپی

این روش سیستم ایمنی بدن بیمار را تقویت کرده و به او کمک می‌کند تا با سلول‌های سرطانی مبارزه کند. ایمونوتراپی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌های سرطان استفاده شود. برای سرطان لب، ایمونوتراپی معمولاً فقط زمانی استفاده می‌شود که سرطان پیشرفته باشد و سایر درمان‌ها مؤثر نباشند.

کلام آخر

سرطان لب از جمله بیماری‌های مربوط به دهان است که عمدتاً در اثر مصرف دخانیات و مشروبات الکلی به وجود می‌آید. همانند دیگر انواع سرطان، تشخیص زودهنگام این بیماری به درمان موفقیت‌آمیز آن کمک می‌نماید. برای این کار لازم است تست‌ها و غربالگری‌های مرتبط را به طور منظم دنبال نمایید.

منبع : mayoclinic