رادیوتراپی (پرتودرمانی) تسکینی به معنای استفاده از اشعه پرانرژی جهت کاهش علائم و درد ناشی از توده سرطانی است. از آنجایی که هدف از انجام این کار درمان قطعی سرطان نیست، دوز پایین‌تری از رادیوتراپی اعمال خواهد شد. این روش همانند دیگر انواع پرتودرمانی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که لازم است با آن به طور کامل آشنا باشید.
رادیوتراپی تسکینی چیست؟
رادیوتراپی تسکینی، نوعی درمان ساده و موثر برای کاهش درد و علائم مرتبط با سرطان است . هدف آن، درمان قطعی سرطان نیست و بیشتر برای اهدافی مانند: کوچک کردن تومور ، کند کردن رشد سرطان و کنترل علائم سرطان است. به صورت کلی این روش، از پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی) و خارجی برای اهدافی که گفته شد ، استفاده می‌کند.
گاهی از رادیوتراپی برای از بین بردن کامل سلول سرطانی استفاده شده و گاهی ممکن است برای جلوگیری از رشد توده و گسترش آن به نقاط دیگر بدن تجویز شود. همچنین می‌تواند برای تسکین علائم و کاهش درد بیمار مورد استفاده قرار گیرد.
اهداف رادیوتراپی تسکینی
هر یک از سه روش ذکر شده در قسمت پیشین می‌توانند برای کاهش علائم مورد استفاده قرار گیرند که از این طریق رادیوتراپی تسکینی را به وجود می‌آورد. دلایل استفاده از این نوع پرتودرمانی می‌تواند متفاوت باشد که برخی از آن‌ها در ادامه آورده شده است.
- کاهش درد استخوان
- درمان آسیب به نخاع و دیگر مشکلات عصبی
- درمان علائم مؤثر بر مغز ناشی از سرطان
- کاهش سایز توده سرطانی و یا تسکین درد در بیمار
- جلوگیری از خونریزی شدید
رادیوتراپی تسکینی برای تمام انواع سرطان مؤثر نیست. این نوع درمان با توجه به اندام درگیر شده، مرحله سرطان و همچنین سلامت عمومی بیمار انتخاب می‌شود.
بیشتر مطالعه کنید : مجهزترین مرکز رادیوتراپی در تهران
دوره رادیوتراپی چه مدت است؟
دوره درمان سرطان طبق نظر پزشک و با توجه به نوع سرطان، شرایط جسمی، سن و سایر موارد تعیین می‌شود. در نتیجه این زمان برای هر بیمار متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی هر دوره به مدت دو تا نه هفته زمان می‌برد. در یک هفته نیز بیمار باید حدوداً پنج بار تحت رادیوتراپی قرار گیرد.
در رادیوتراپی تسکینی از آنجایی که هدف درمان کامل سلول‌های سرطانی نبوده و صرفاً برای کاهش علائم از آن استفاده می‌شود، دوره درمان کوتاه‌تر و همچنین شدت پرتوهای دستگاه رادیوتراپی کمتر تنظیم می‌شود.
رادیوتراپی تسکینی پس از جراحی
گاهی نیاز است تا پس از استفاده از جراحی جهت برداشتن تومور سرطانی، رادیوتراپی انجام شود. این امر کمک می‌کند تا از عود کردن سرطان جلوگیری شود و همچنین درد ناشی از جراحی کاهش یابد. انجام این کار شرایط عمومی بیمار را بهبود داده تا بتواند راحت‌تر به امور روزانه زندگی خود بپردازد.
رادیوتراپی تسکینی برای سر و گردن
گاهی بر اساس نوع سرطان، لازم است تا از پرتودرمانی برای سر و قسمت‌هایی از گردن استفاده شود. در این حالت عموماً از یک ماسک یا کلاه برای ثابت نگه داشتن سر استفاده می‌شود. این امر کمک می‌کند تا قسمت مورد نظر با دقت بیشتری در طی جلسات مختلف درمانی رادیوتراپی شود.
عوارض جانبی رادیوتراپی تسکینی
با توجه به اینکه در رادیوتراپی تسکینی از شدت کمتری از پرتوهای یونیزان استفاده می‌شود، عوارض جانبی آن نسبت به رادیوتراپی درمانی خفیف تر خواهد بود و پس از مدت کوتاه‌تری از بین خواهند رفت.
عوارض کوتاه مدت
- خستگی
- ریزش مو درناحیه درمان
- بی‌حالی و تهوع
عوارض بلندمدت
- آسیب به بافت‌های عصبی
- تغییرات پوستی
- تغییرات هورمونی
مراقبت پس از رادیوتراپی تسکینی
اگرچه رادیوتراپی تسکینی عوارض کمتری نسبت به رادیوتراپی درمانی از خود نشان می‌دهد، اما لازم است تا با رعایت نکات بهداشتی از گسترش این عوارض جلوگیری شود. برای مثال بیمار باید رژیم غذایی مناسبی را رعایت کند تا مواد مغذی شامل پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی به طور مناسبی به بدن او برسد. همچنین داشتن فعالیت بدنی مناسب با مشورت با پزشک متخصص می‌تواند در بهبود دردهای ناشی از پرتودرمانی تأثیر به سزایی داشته باشد. دیگر اقدامات مراقبتی مانند کنترل استرس و رعایت بهداشت شخصی در کنار انجام چکاپ‌های منظم با پزشک متخصص در کاهش علائم رادیوتراپی مؤثر است.
کلام آخر
رادیوتراپی تسکینی یکی از روش‌های درمانی جهت کاهش علائم و درد ناشی از توده‌های سرطانی است. این کار به صورت مختلفی قابل اجرا است که باید با توجه به شرایط عمومی هر بیمار انتخاب شود. آگاهی از نحوه اجرا و همچنین عوارض جانبی پرتودرمانی تسکینی می‌تواند نقش مؤثری در محافظت از سلامت عمومی بیمار داشته باشد.
منبع : cancerresearchuk
نظرات کاربران