سرطان زبان یکی از انواع سرطان سر و گردن است که عوامل مختلفی در ابتلا به آن نقش دارند. این بیماری در صورت تشخیص زودهنگام قابل کنترل و درمان بوده و در نتیجه بیمار می‌تواند به زندگی خود برگردد. با ما در این مقاله همراه شوید تا با نشانه‌ها، فاکتورهای اثرگذار و روش‌های درمان سرطان زبان آشنا شوید.
سرطان زبان چیست؟
سرطان زبان به طور کلی نادر است و کمتر از 1٪ از تشخیص‌های سرطان را شامل می‌شود، اما یکی از رایج‌ترین انواع سرطان سر و گردن است. این بیماری در مردان دو برابر شایع‌تر است. همچنین سن بالای 40 سال، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
سرطان زبان زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های روی زبان به صورت غیر قابل کنترلی شروع به رشد و تقسیم نمایند. زبان از استخوان “هیوئید” (جایی که چانه به گردن می‌رسد) شروع شده و تا کف دهان ادامه می‌یابد. هنگامی که توده سرطانی در قسمت جلویی زبان شما به وجود آید، متخصصان آن را سرطان زبان می‌نامند. اگر قسمت پشت زبان به این بیماری مبتلا شود، سرطان اوروفارنکس یا سرطان پایه زبان نامیده می‌شود.
انواع سرطان زبان
انواع مختلفی از سرطان زبان وجود دارد، اما شایع‌ترین آنها کارسینوم سلول سنگ‌فرشی (SCC) است. این بیماری در سلول‌های سنگ‌فرشی لایه بیرونی پوست بروز می‌کند. به طور معمول، SCC قسمت‌هایی از بدن را که اغلب در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین می‌تواند بر غشاهای مخاطی داخل دهان را نیز اثرگذار باشد.
علل بروز سرطان زبان
در حال حاضر علت دقیق ابتلا به سرطان زبان مشخص نیست. بسیاری از محققان بر این باورند که جهش‌های DNA که روی زبان شما تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث این بیماری شود. برخی از فاکتورهای مؤثر در ابتلا به این نوع سرطان در ادامه آورده شده است.
مصرف دخانیات
یکی از مؤثرترین عوامل ابتلا به سرطان زبان، مصرف زیاد دخانیات و مشروبات الکلی است. این دو عامل در بروز تعداد دیگری از سرطان‌های سر و گردن نیز نقش دارند، در نتیجه بهتر است با کاهش استفاده از آنها سلامت خود را تضمین نمایید.
HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)
سابقه HPV یکی از علل اصلی سرطان پایه زبان است. این ویروس از شایع‌ترین عفونت‌های دستگاه تولید مثل است که معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. این بیماری موجب طیفی از سرطان‌ها و دیگر علائم بالینی در زنان و مردان خواهد شد. لازم است مراقبت‌های ضروری را در هنگام برقراری رابطه جنسی رعایت نمایید.
سابقه خانوادگی
در صورتی که یکی از اعضای خانواده به نوعی از سرطان مبتلا شده باشد، ریسک ابتلا دیگر افراد به این بیماری نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه لازم است به طور مرتب تست‌ها و غربالگری‌های مربوطه را انجام دهند.
نشانه‌های سرطان زبان
توجه به این نکته حائز اهمیت است که علائم این سرطان همیشه آشکار نیستند. چگونه به نظر رسیدن سرطان و اینکه آیا بیمار بتواند توده یا قسمت مشکوکی را در زبان خود ببیند، به محل تومور و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد.
شایع‌ترین علائم سرطان زبان عبارت‌اند از:
- لکه‌های قرمز (اریتروپلاکیا) یا سفید (لکوپلاکیا) روی زبان
- توده‌ای در کنار زبان که خونریزی داشته باشد
- زخم قرمز یا خاکستری روی زبان شما که برای مدت طولانی از بین نمی‌رود
- ضخیم شدن پوست دهان
- گلودردی مزمن
- درد در گردن یا گوش
- بی‌حسی در زبان یا سایر نواحی دهان
- احساس سوزش در زبان
- مشکل یا درد در هنگام بلع
- گرفتگی صدا
- تورم فک
- لق شدن دندان‌ها
- تغییرات ناگهانی در نحوه قرار گرفتن دندان مصنوعی
روش‌های تشخیص
دندانپزشکان می‌توانند سرطان زبان را در طول معاینات معمول یا غربالگری سرطان دهان تشخیص دهند. همچنین پزشک متخصص ممکن است علائمی را در طول معاینه برای بیماری دیگری، تشخیص دهد. جهت بررسی و معاینات بیشتر پزشک ممکن است تست‌های زیر را انجام دهد:
- استفاده از لامپ فلورسنت جهت تشخیص بافت غیرطبیعی در زبان
- استفاده از آندوسکوپی دهان و گلو
- بیوپسی بافت زبان برای بررسی آسیب بافتی
- اسکن CT
- تصویربرداری MRI
- اسکن PET
درمان سرطان زبان
توده‌های سرطانی زبان با توجه به محل و شدت پیشرفت درمان‌های متفاوتی می‌توانند داشته باشند. روشن است در صورت تشخیص به موقع، می‌توان در مدت زمان کوتاهی این بیماری را درمان کرد. برخی از روش‌های درمان رایج در ادامه آورده شده است.
جراحی
در صورتی که توده سرطانی زبان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و سرطان به نقاط دیگری از بدن گسترش نیافته باشد، جراحی از بهترین گزینه‌های درمان است. در این روش تومور به وجود آمده از بافت زبان به طور کامل خارج می‌شود و از گسترش و پیشرفت آن به سایر نقاط بدن پیشگیری می‌شود.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی به معنای استفاده از داروهای خوراکی یا وریدی جهت کنترل تقسیم سلولی است. این درمان سیستماتیک است به این معنا که علاوه بر تخریب سلول‌های سرطانی زبان بر دیگر بافت‌های سالم بدن نیز اثرگذار است و منجر به عوارض جانبی مختلفی می‌شود.
پرتودرمانی
پرتودرمانی (رادیوتراپی) یکی از روش‌های مؤثر در درمان توده‌های سرطانی است. در این تکنیک بیمار تحت تابش پرتوهای پرانرژی نور (اشعه ایکس) قرار می‌گیرد. این کار باعث هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی زبان و در نتیجه از بین بردن آنها می‌شود. از آنجایی که پرتودرمانی تمام بدن را درگیر نمی‌کند، عوارض جانبی کمتری در مقایسه با شیمی‌درمانی دارد. رادیوتراپی می‌تواند به دو صورت خارجی و یا داخلی انجام گیرد.
در مورد رادیوتراپی سرطان زبان و لب نیز بخوانید!
پرتودرمانی خارجی
در رادیوتراپی خارجی، فرد بیمار با قرار گرفتن تحت دستگاه رادیوتراپی در معرض پرتوهای پرانرژی اشعه ایکس قرار می‌گیرد. این دستگاه تماسی با فرد بیمار نداشته و سبب کوچک شدن سایز تومور زبان و از بین رفتن آن می‌شود.
پرتودرمانی داخلی
در پرتودرمانی داخلی از دستگاه رادیوتراپی استفاده نمی‌شود؛ بلکه مواد رادیواکتیو مورد نظر داخل بدن و نزدیک توده مورد نظر قرار داده می‌شود. مواد رادیواکتیو پس از مدتی از بدن خارج می‌شوند. این روش کمک می‌کند که درمان به طور متمرکز و موضعی صورت گیرد.
کلام آخر
سرطان زبان از جمله بیماری‌های نادر به شمار می‌آید؛ اما تشخیص و درمان زودهنگام آن بسیار حائز اهمیت است. به این منظور لازم است عوامل تأثیرگذار را به خوبی بشناسید و در جهت کاهش آنها اقدام نمایید. همچنین با دنبال کردن چکاپ‌ها و تست‌های غربالگری می‌توان این بیماری را تا درصد زیادی کنترل کرد.
نظرات کاربران