رادیوتراپی تومور روده بزرگ یکی از روش‌های درمانی مهم و اثرگذار در درمان و کنترل سرطان روده بزرگ به شمار می‌رود. این روش برای بسیاری از تومورها قابل اجرا است و ممکن است با برخی از روش‌های دیگر ترکیب شود. سرطان روده بزرگ در روده بزرگ یا کولون (قسمت پایینی دستگاه گوارش) بروز پیدا می‌کند. در صورتی که توده سرطانی تا انتهای روده ادامه پیدا کند، به آن سرطان رکتوم می‌گویند. به همین علت، این بیماری اغلب سرطان کولورکتال نامیده میشود. یکی از روش‌های درمانی اصلی در بهبود این سرطان، رادیوتراپی روده بزرگ است که در ادامه به طور مفصل به آن می‌پردازیم.
رادیوتراپی چیست؟
رادیوتراپی یا پرتودرمانی به معنای استفاده از پرتوهای پرانرژی (مانند اشعه ایکس) برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. در این روش، پرتوی یونیزان به قسمت موردنظر در بدن تابانده میشود که در اثر آن می‌توان اندازه تومور را کاهش داد و همچنین آن را از بین برد. پرتودرمانی به صورت غیرسیستماتیک عمل کرده و در نتیجه می‌تواند عوارض و تأثیرات منفی کمتری در مقایسه با دیگر روش‌های درمانی، برای بیمار داشته باشد.
دکتر حسین یحیی زاده عضو فعال انجمن رادیوتراپی آمریکا، با سابقه‌ای درخشان در تشخیص و درمان انواع سرطان و به کارگیری انواع تکنیک‌های رادیوتراپی خدمات متنوعی را به بیماران ارائه می‌دهند.
انواع رادیوتراپی تومور روده بزرگ
نوع روش رادیوتراپی براساس فاکتورهای مختلفی مانند سلامت عمومی بیمار، سن، پیشرفت سرطان، محل تشکیل توده و دیگر عوامل توسط پزشک متخصص انتخاب میشود. در ادامه با انواع پرتودرمانی آشنا می‌شوید.
پرتودرمانی خارجی (EBRT)
EBRT نوعی پرتودرمانی است که در آن تشعشعات از دستگاهی خارج از بدن بر روی توده سرطانی متمرکز میشود. این روش بسیار شبیه گرفتن عکس اشعه ایکس است، اما تشعشع شدیدتر است. تعداد دفعات و مدت زمانی که فرد پرتودرمانی میشود به عوامل مختلفی بستگی دارد. درمان ممکن است در طی چند روز یا چند هفته انجام شود.
روش‌های جدیدتر EBRT، مانند پرتودرمانی سه بعدی منسجم (3DCRT) و پرتودرمانی با شدت تعدیل‌شده (IMRT) در درمان سرطان‌های کولورکتال کمک می‌کنند.
پرتودرمانی سه بعدی منسجم3DCRT
این رادیوتراپی به پزشکان اجازه می‌دهد تا پرتوهای یونیزان متناسب با اندازه، شکل و محل تومور را ارسال کنند. این امر پزشکان را قادر می‌سازد تا به طور مؤثر درمان را ارائه دهند، در حالی که بافت سالم را حفظ کرده و خطر عوارض جانبی را کاهش می‌دهند.
پرتودرمانی با شدت تعدیل‌شدهIMRT
این پرتودرمانی هدفمندتر از رویکرد سه‌بعدی منسجم است. این امر به پزشکان اجازه می‌دهد تا تشعشع را به تعداد زیادی پرتوهای کوچک کنترل شده توسط کامپیوتر، با قدرت‌های مختلف تقسیم کنند. این پرتوها با اندازه، شکل و محل سرطان کولورکتال مطابقت دارند.
با استفاده از پرتودرمانی تعدیل‌شده، پزشکان می‌توانند دوز پرتو را در عرض میلی‌متر تنظیم کنند تا بافت سالم اطراف را حفظ کنند.
رادیوآمبولیزاسیون
هنگامی که سرطان کولورکتال به کبد گسترش یابد، پزشک ممکن است از رادیوآمبولیزاسیون برای ارسال پرتوهای یونیزان به طور مستقیم به سلول‌های سرطانی استفاده کند. در این روش، دانه‌های ریز سرشار از ایزوتوپ رادیواکتیو ایتریوم یا (Y-90) در رگ‌های خونی قرار می‌گیرند که از طریق کاتتری که در پوست بازو وجود دارد، تومور را تغذیه می‌کند. ایزوتوپ از طریق جریان خون به تومور رفته و پس از چند هفته، تشعشع کاهش می‌یابد تا در نهایت ناپدید شود.
پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی)
براکی تراپی ممکن است برای درمان برخی از سرطان‌های رکتوم استفاده شود، اما تحقیقات بیشتری برای درک نحوه بهترین استفاده و زمان استفاده از براکی تراپی مورد نیاز است. در این درمان، یک منبع رادیواکتیو در داخل راست روده در کنار یا داخل تومور قرار داده میشود. این امر به پزشک اجازه می‌دهد تا پرتو یونیزان بدون عبور از پوست و سایر بافت‌های شکم به راست روده برسد، بنابراین احتمال آسیب رساندن به بافت‌های مجاور کمتر خواهد بود.
براکی تراپی بینابینی
برای این درمان، یک لوله در راست روده و درست داخل تومور قرار می‌گیرد. سپس گلوله‌های کوچک مواد رادیواکتیو به مدت چند دقیقه در لوله قرار داده می‌شوند. تابش فقط مسافت کوتاهی را طی می‌کند و اثرات مضر آن را بر بافت‌های سالم مجاور محدود می‌کند. گاهی اوقات برای درمان افراد مبتلا به سرطان رکتوم که به اندازه کافی برای جراحی مناسب نیستند یا سرطانی که در راست روده عود کرده است، استفاده میشود.
پرتودرمانی اندوکاویتاری
برای این درمان، یک دستگاه بالون مانند کوچک، در رکتوم قرار داده میشود تا برای چند دقیقه پرتوهای یونیزان با شدت بالا را ارسال کند. این امر معمولاً در 4 درمان (یا کمتر) انجام میشود. اندوکاویتاری به ویژه به بیماران مسن اجازه می‌دهد تا از جراحی روده بزرگ اجتناب کنند.
عوارض رادیوتراپی تومور روده بزرگ
اگر می‌خواهید پرتودرمانی کنید، مهم است که از پزشک خود در رابطه با عوارض جانبی احتمالی کوتاه مدت و بلندمدت آن سوال کنید. عوارض جانبی احتمالی رادیوتراپی برای سرطان روده بزرگ می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تحریک پوست در محلی که پرتوهای یونیزان آن را هدف قرار داده است که می‌تواند شدت آن متغیر باشد.
- تحریک رکتوم که می‌تواند باعث اسهال، حرکات دردناک روده یا خون در مدفوع شود.
- بی اختیاری روده
- تحریک مثانه که می‌تواند باعث مشکلاتی مانند احساس سوزش یا درد هنگام ادرار، یا وجود خون در ادرار ایجاد کند.
- خستگی مفرط
- مشکلات جنسی (مشکل در نعوظ در مردان و تحریک واژن در زنان)
- فیبروز (سفتی) و چسبندگی که باعث میشود بافت‌های ناحیه تحت درمان به یکدیگر بچسبند.
اکثر عوارض جانبی باید در طول زمان پس از پایان درمان بهبود یابند، اما برخی از مشکلات ممکن است به طور کامل از بین نروند. در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی، سریعاً با پزشک خود مشورت کنید تا اقدامات لازم برای کاهش یا تسکین آن‌ها انجام شود.همچنین با وجود تکنیک های جدید درمان عوارض نام برده شده بسیار کم دیده میشود.
کلام آخر
رادیوتراپی تومور روده بزرگ از روش‌های مؤثر و کارآمد در درمان سرطان روده بزرگ است. پرتودرمانی می‌تواند به صورت تنها و یا ترکیب با دیگر روش‌ها مانند شیمی‌درمانی برای بیمار تجویز شود. نوع رادیوتراپی انتخابی براساس فاکتورهای مختلف و برای هر بیمار به طور جداگانه بررسی میشود.
پاسخ به این سوال برای هر فرد متفاوت است، زیرا عوامل زیادی مانند محل تومور، میزان پیشرفت سرطان و سن در آن تأثیرگذار هستند.
نظرات کاربران