هورمون درمانی روش مهمی در درمان بسیاری از انواع سرطان است که با استفاده از هورمون‌های مصنوعی یا مهار کننده‌های هورمونی، به هدف کنترل و تسکین رشد سلول‌های سرطانی می‌پردازد. این روش به عنوان یکی از ستون‌های درمان سرطان در مواردی مانند سرطان پروستات، سرطان پستان، و سرطان رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با تغییر نحوه عملکرد هورمون‌ها و مسیرهای آنها، می‌توان به کنترل رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی پرداخت و بهبود شرایط بیماری و کاهش علائم آن کمک کرد. در این مقاله، به بررسی مکانیسم عمل هورمون درمانی، انواع مختلف هورمون‌های استفاده شده، و نکات کلیدی مرتبط با انتخاب و اجرای این روش در درمان سرطان خواهیم پرداخت
هورمون درمانی چیست؟
هورمون درمانی یک روش درمانی است که در بسیاری از موارد سرطان، برای کنترل رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش، از هورمون‌های مصنوعی یا مهار کننده‌های هورمونی استفاده می‌شود تا فعالیت هورمونی طبیعی در بدن کاهش یابد یا مسیرهای مرتبط با آنها تغییر کند. با این کار، تغییرات در رشد سلول‌های سرطانی ایجاد شده و بهبود شرایط بیماری ممکن می‌شود. هدف از هورمون درمانی در سرطان‌ها می‌تواند شامل کاهش حجم تومور، کنترل علائم بیماری، و بهبود کیفیت زندگی بیمار باشد. این روش معمولاً به صورت تکنیکال درمانی به دستور پزشک متخصص در زمان‌ها و شرایط خاصی اجرا می‌شود و نیازمند نظارت دقیق و مداوم است تا بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود.
کاربرد هورمون درمانی
هورمون درمانی به عنوان روش درمانی پیچیده و موثر در موارد مختلف پزشکی کاربرد دارد. از جمله کاربردهای اصلی آن، در درمان بیماری‌های سرطانی به عنوان داروهای مهارکننده هورمونی یا مهار آنزیم‌های تولید هورمون برای کنترل رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. هورمون‌درمانی همچنین در درمان بیماری‌های غدد درون ریز، نارسایی هورمونی، بیماری‌های متابولیک، اختلالات عقلی و روانی و بخش‌هایی از پزشکی روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد های اصلی هورمون‌درمانی شامل موارد زیر هستند:
- جلوگیری از تولید هورمون‌هایی که به سلول‌های سرطانی در جهت رشد و تکثیر کمک می‌کنند.
- مسدود کردن دسترسی سلول‌های سرطانی به هورمون‌های مخرب.
- جایگزینی هورمون‌های بیولوژیکی با هورمون‌های سالم. هورمون‌های بیولوژیکی نوعی از هورمون‌ها هستند که در آزمایشگاه ساخته شده و مصنوعی هستند. سلول‌های سرطانی برای رشد و تکثیر از هورمون‌های بیولوژیکی نمی‌توانند استفاده کنند و این عمل از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
هورمون درمانی برای کدام نوع سرطان قابل استفاده است؟
پزشک متخصص می‌تواند از هورمون‌درمانی برای درمان سرطان پروستات و سرطان‌های وابسته به استروژن مانند سرطان سینه، سرطان تخمدان و سرطان رحم استفاده کند. در ادامه مقاله سرطان‌های قابل درمان با هورمون‌درمانی را نام برده و روش تاثیر گیری هر یک از این سرطان‌ها از هورمون‌درمانی را توضیح می‌دهیم.
هورمون درمانی برای سرطان پروستات
در روش درمانی هورمون‌درمانی برای سرطان پروستات از ارتباط هورمون‌ها با سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌شود. در برخی موارد برای هورمون‌درمانی به جراحی نیز نیاز است و در روند این نوع جراحی یک یا هر دو بیضه برداشته می‌شوند. انواع هورمون‌درمانی مورد استفاده برای سرطان پروستات شامل مواردی که در ادامه توضیح خواهیم داد هستند.
استفاده از داروی ابیراترون استات
داروی ابیراترون استات از ساخت هورمون اندروژن توسط سلول‌های سرطانی پروستات جلوگیری می‌کند. اندروژن‌ها هورمون‌هایی مانند تستوسترون هستند که به افراد برای به بلوغ رسیدن کمک می‌کنند. این نوع از درمان برای افرادی استفاده می‌شود که به روش‌های درمانی دیگر هورمون درمانی واکنش نشان نداده‌اند یا امکان بازگشت سرطان پروستات برایشان وجود دارد.
هورمون‌های آزاد کننده هورمون لوتئینی
روش کارکرد هورمون‌های آزاد کننده هورمون لوتئینی (LHRH) به این گونه است که به غده هیپوفیز برای توقف ساخت هورمون‌های لوتئینی دستور می‌دهند. این نوع از هورمون‌ها بیضه را برای توقف تولید تستوسترون تحریک می‌کنند. برخی از سلول‌های سرطانی برای رشد به هورمون تستوسترون نیاز دارند. زمانی که تولید تستوسترون متوقف می‌شود سلول‌های سرطانی رشد نمی‌کنند.
آنتی آندروژن‌ها
مانند هورمون‌های لوتئینی، آنتی آندروژن‌ها میزان تولید تستوسترون را در بیماران سرطانی کاهش می‌دهند.
هورمون درمانی برای سرطان سینه
استروژن نقش اساسی در ایجاد برخی سرطان‌ها دارد. سلول‌های بدن شما نوعی از گیرنده‌های هورمونی دارند. گیرنده‌های هورمونی نوعی از پروتئین‌ها هستند. استروژن داخل جریان خون شما می‌تواند به این گیرنده‌های هورمونی متصل شوند. پزشک برای درمان سرطان سینه از طریق کاهش میزان تولید هورمون‌ها یا مسدود کردن راه اتصال هورمون‌ها به سلول‌های سرطانی عمل می‌کند. برخی اوقات پزشک از هورمون‌درمانی برای روش درمانی بعد جراحی استفاده می‌کند تا خطر بازگشت سرطان سینه را از کاهش دهد.
هورمون‌درمانی برای سرطان سینه می‌تواند شامل استفاده از مهارکننده‌های آروماتاز، تعدیل کننده‌های گیرنده استروژن و تنظیم کننده گیرنده استروژن باشد. در ادامه مقاله به توضیح هریک از این موارد می‌پردازیم.
مهارکننده‌های آروماتاز
این روش درمانی برای کاهش سطح استروژن استفاده می‌شود. مهارکننده‌های آروماتاز با مسدود کردن آنزیم آروماتاز از تبدیل شدن هورمون‌های دیگر به هورمون استروژن جلوگیری می‌کنند. زمانی که سرطان سینه گیرنده پذیر باشد استروژن رشد سلول‌های سرطانی را افزایش می‌دهد. اگر شما دچار سرطان سینه گیرنده پذیزهستید پزشک می‌تواند از این نوع هورمون‌درمانی برای شما استفاده کند.
تعدیل کننده‌های گیرنده استروژن
این نوع از روش درمانی از اتصال استروژن به سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. زمانی که استروژن به سلول‌های سرطانی متصل نباشد سلول‌های سرطانی رشد نکرده و تکثیر نمی‌شوند.
تنظیم کننده گیرنده استروژن
این روش درمانی با مسدود کردن هورمون استروژن و با سخت کردن اتصال استروژن به سلول‌های سرطانی کار می‌کند.
هورمون درمانی برای سرطان تخمدان
پزشک امکان دارد از هورمون‌درمانی برای درمان نوع نادری از سرطان تخمدان استفاده کند. هورمون‌درمانی برای سرطان تخمدان می‌تواند شامل هورمون‌های آزاد کننده هورمون لوتئین، تاموکسیفن و مهارکننده های آروماتاز باشد.
هورمون درمانی برای سرطان رحم
پزشک می‌تواند از روش هورمون‌درمانی بعد از جراحی برداشت تومور رحم استفاده کند. در این روش از پیشرفت و بازگشت سرطان رحم جلوگیری می‌شود. پروگستین رایج‌ترین نوع هورمون‌درمانی مورد استفاده برای سرطان رحم میباشد. داروی پروگستین روش کارکرد مشابهی با هورمون پروگسترون دارد. وظیفه این دارو کاهش سرعت رشد سلول‌های سرطانی رحم است.
عوارض هورمون درمانی
هورمون تراپی می‌تواند به طور اندکی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. اگر شما تجربه ابتلا به سرطان سینه را داشته‌اید پیشنهاد می‌شود از هورمون‌درمانی استفاده نکنید. مانند اکثر روش‌های درمانی سرطان، داروهای مورد استفاده در هورمون‌درمانی می‌توانند عوارضی نیز ایجاد کنند. عوارض برای هر بیمار می‌تواند متفاوت باشد. پاسخ بدن شما به هورمون تراپی به سلامت عمومی شما و نوع هورمون‌درمانی مورد استفاده بستگی دارد. عوارض دیگری که می‌توانند توسط هورمون‌درمانی ایجاد شوند را در ادامه توضیح خواهیم داد.
لخته شدن خون
داروهای هورمون‌درمانی می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند، با این حال درصد خطر لخته شدن خون توسط هورمون‌درمانی بسیار پایین است. داروهای موضعی هورمون‌درمانی خطر لخته شدن خون را ندارند؛ زیرا استفاده از هورمون استروژن به طور موضعی بهتر از استفاده از داروهای خوراکی هورمون‌درمانی است.
سکته
داروهای خوراکی هورمون‌درمانی به طور اندکی خطر سکته را افزایش می‌دهند. با این حال درصد ایجاد سکته بسیار پایین است مخصوصاً اگر شما زیر ۶۰ سال سن دارید.
کلام پایانی
به طور کلی هورمون‌درمانی روش بسیار مفید و تاثیر گذاری برای درمان برخی از انواع سرطان است، اما در نظر داشته باشید هورمون‌درمانی برای همه انواع سرطان قابل استفاده نیست و در برخی شرایط نادر می‌تواند عوارضی نیز ایجاد کند. در صورتی که بعد از هورمون‌درمانی هریک از عوارض ذکر شده را تجربه کردید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
سوالات متداول
هورمون درمانی در درمان بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های غدد درون ریز، بیماری‌های سرطانی که به هورمون‌ها حساس هستند، بیماری‌های متابولیک مانند دیابت، نارسایی هورمونی، و اختلالاتی که با نقص هورمونی همراه هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خیر، هورمون درمانی مانند درمان های دیگر ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد که تحت نظر پزشک متخصص قابل کنترل خواهد بود.
نظرات کاربران