سرطان واژن یک بیماری است که سالانه افراد زیادی را درگیر می‌کند. پس از تشخیص این بیماری، انتخاب درمان مناسب نقش اساسی در دستیابی به نتیجه دلخواه را دارد که از مهمترین آن می‌توان به پرتودرمانی (رادیوتراپی) اشاره کرد. در رادیوتراپی با استفاده از پرتوهای پرانرژی سعی بر تخریب سلول‌های سرطانی تشکیل شده در واژن می‌شود. در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این روش درمانی و کارایی آن در بهبود سرطان واژن می‌پردازیم.
سرطان واژن چگونه به وجود می‌آید؟
در این نوع بیماری، سلول‌های سرطانی در واژن که مجرایی است از دهانه‌ی رحم تا بیرون از بدن(مجرای تولد)، تشکیل می‌شوند. سرطان واژن بیماری رایجی نبوده و به طور کلی به چهار صورت بروز می‌کند:
سرطان سلول سنگفرشی (SCC)
سرطان سلول سنگفرشی به عنوان شایع‌ترین نوع سرطان واژن شناخته می‌شود. در این نوع، سلول‌های سرطانی در قسمت مسطح و نازک داخلی واژن تشکیل می‌شوند. این نوع از سرطان واژن به طور معمول به کندی شکل می‌گیرد و در محل واژن باقی می‌ماند، اما احتمال دارد در مراحل پیشرفته به قسمت‌های دیگری مانند ریه‌ها، کبد و استخوان گسترش یابد.
آدنوکارسینوما
این نوع سرطان از سلول‌های غده‌ای شروع و گسترش مییابد. سلول‌های غده‌ای، مخاط داخل پوشش واژن را تولید و آزاد می‌کنند. احتمال گسترش سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی و ریه‌ها در آندوکارسینوما بیشتر از سرطان سلول سنگفرشی (SCC)است. به طور کلی این نوع بیماری نادر بوده و در زنان پس از یائسگی اتفاق می‌افتد.
ملانوما
این نوع از سرطان واژن در سول‌هایی که رنگدانه واژن را تولید می کنند، رخ می‌دهد. بروز این نوع از سرطان واژن بسیار نادر است.
سارکوما
این بیماری حدود 3% از انواع سرطان واژن را تشکیل می‌دهد. ساکوما معمولا در سلول های ماهیچه‌ای دیواره‌های واژن شروع می‌شود.
علائم سرطان واژن
علائم سرطان واژن معمولا در مراحل اولیه بیماری بروز نمی‌کنند و تشخیص آن‌ها برای فرد غیرمتخصص دشوار است. در نتیجه چکاپ‌های منظم با پزشک متخصص می‌تواند در تشخیص زودهنگام این بیماری بسیار کمک کننده باشد. برخی از علائم مهم که برای مشورت با پزشک باید در نظر گرفته شوند، در ادامه آمده است.
- وجود درد در لگن
- خارش و سوزش و یا عفونت در واژن
- ادرارهای مکرر و دردناک
- خونریزی و یا ترشحات غیرطبیعی واژن
- وجود توده در واژن
مشاهده چنین علائمی لزوما به معنای ابتلا به سرطان واژن نبوده و نیاز است که پس از برخورد با هریک از موارد ذکر شده، به پزشک متخصص مراجعه شود.
مراحل سرطان واژن
سرطان واژن همانند دیگر سرطان‌ها مراحل مختلفی دارد که انتخاب بهترین روش درمان بستگی زیادی به آن دارد. روشن است که هرچه در مراحل پایین‌تری توده‌های سرطانی تشخیص داده شوند، احتمال بهبودی بیشتر خواهد شد.
- مرحله 1: در این مرحله، سلول‌های سرطانی تنها در دیواره‌های واژن مشاهده می‌شوند.
- مرحله 2: در مرحله‌ی دو، سلول‌های سرطانی از دیواره‌ی واژن به بافت‌های اطراف آن پخش می‌شوند.
- مرحله 3: در این مرحله، توده‌ی سرطانی به دیواره‌ی لگن نیز گسترش مییابد.
- مرحله 4: در مرحله‌ی آخر ممکن است سلول‌های سرطانی به مناطقی نزدیک واژن، مانند مثانه و یا روده گسترش یابند. همچنین احتمال دارد که توده سرطانی به قسمت‌هایی که دورتر از واژن هستند، مثل ریه و استخوان انتقال یابد.
روش‌های درمان سرطان واژن
انواع مختلفی از روش‌های درمان برای بهبود سرطان واژن وجود دارد. درمان‌های اصلی برای این بیماری شامل جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی است. با استفاده از روش جراحی، پزشک می‌تواند توده سرطانی که به قسمت‌های دیگر بدن گسترش نیافته است را خارج کند. در شیمی درمانی، پزشک داروهای مختلفی را جهت کنترل و بهبود بیماری تجویز می‌کند. این داروها باید براساس نوع و مرحله‌ی سرطان انتخاب شوند. روش پرتودرمانی شامل استفاده از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. از آنجایی که در این روش از داروهای شیمیایی استفاده نشده و به طور مستقیم پرتو محل مورد نظر را هدف قرار می‌دهد، عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر روش‌های درمانی دارد. در ادامه با جزئیات بیشتر به توضیح این روش خواهیم پرداخت.
رادیوتراپی سرطان واژن
در رادیوتراپی سلول‌های سرطانی از پرتو اشعه ایکس و یا دیگر پرتوهای پرانرژی طیف نوری استفاده می‌شود. این امر کمک می‌کند تا با تمرکز بر روی بافت هدف، DNA سلول سرطانی تغییر یابد و در نتیجه توده سرطانی از بین رود و یا سلول‌های مورد نظر رشدشان مختل شود. در این روش سلول‌های سالم اطراف تومور نیز ممکن است در مقادیر کم مورد هدف قرار گیرند که این امر از عوارض پرتودرمانی شناخته می‌شود. اما لازم به ذکر است که پس از معالجه، سلول‌های سالم توانایی بازسازی داشته و می‌توانند به حالت اولیه خود برگردند، که این مورد در رابطه با سلول‌های سرطانی صدق نمی‌کند.
به طور کلی دو نوع پرتودرمانی وجود دارد:
- رادیوتراپی خارجی: از دستگاهی بیرون از بدن بیمار استفاده می‌شود تا پرتوهای یونیزان را به منطقه‌ی مورد نظر (واژن) برسانند.
- رادیوتراپی داخلی: در این روش از قرار دادن ترکیبات رادیواکتیو در داخل و یا نزدیکی بافت تومور استفاده می‌شود.
انتخاب و بهره‌گیری از هر نوع از این روش‌ها بسته به نوع و مرحله‌ی سرطان واژن دارد. پرتودرمانی داخلی و خارجی جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی واژن استفاده می‌شوند و همچنین می‌توانند به عنوان یک درمان تسکینی سبب بهبود علائم بیماری و بالا بردن کیفیت زندگی فرد بیمار مورد استفاده قرار گیرند.
از تعداد جلسات رادیوتراپی مطلع شوید !
مزایای رادیوتراپی سرطان واژن
پرتودرمانی می‌تواند به دلایل متفاوتی انجام گیرد که بسته به وضعیت توده‌ی سرطانی واژن انتخاب می‌شود:
- پرتودرمانی به منظور درمان سرطان: در این روش، از رادیوتراپی به تنهایی برای درمان سلول سرطانی استفاده می‌شود.
- پرتودرمانی به همراه سایر روش‌های موثر: گاهی لازم است که رادیوتراپی در کنار سایر روش‌های درمانی ذکر شده برای بیمار تجویز شود تا شانس درمان سرطان واژن افزایش یابد.
- رادیوتراپی جهت بهبود علائم: در صورتی که کاهش علائم بیماری و برطرف کردن وضعیت حاد بیمار مدنظر باشد نیز می‌توان از پرتودرمانی استفاده کرد.
عوارض جانبی پرتودرمانی سرطان واژن
رادیوتراپی مانند هر روش درمانی دیگر عوارض داشته که می‌تواند با توجه به محل مورد استفاده و نوع آن متفاوت باشد. به طور کلی این عوارض به صورت کوتاه مدت و بلند مدت بروز می‌کنند:
- عوارض کوتاه مدت: این علائم به طور کلی شامل خستگی، حالت تهوع، اسهال، تغییرات پوستی می‌شود. این عوارض به کمک داروهای تجویزی پزشک متخصص کنترل و برطرف خواهند شد.
- عوارض بلند مدت: این عوارض به دلیل آسیب به بافت‌های سالم اطراف منطقه‌ی هدف به وجود می‌آیند. ممکن است در برخی مواردباعث یائسگی زودرس شود.
اقدامات پس از رادیوتراپی واژن
برای کاهش عوارض پرتودرمانی سرطان واژن و بهبود سریع‌تر عوارض، لازم است علاوه بر استراحت کافی، مراقبت های پس از رادیوتراپی نیز انجام شود، از جمله:
- داشتن رژیم غذایی مناسب و کم حجم
- نوشیدن آب زیاد
- استفاده از مرطوب‌کننده‌های محلول در آب
- چکاپ‌های منظم با پزشک معالج
بیشتر بخوانید : مجهزترین مرکز رادیوتراپی در تهران
کلام آخر
با وجود تشخیص چالش برانگیز سرطان واژن، روش‌های درمان گسترده‌ای برای این بیماری وجود دارد. به گفته‌ی انستیتو جهانی سرطان ، در این بین رادیوتراپی را می‌توان به عنوان یکی از راه‌های قدرتمند در درمان و یا بهبود علائم سرطان واژن نام برد. با گسترش آگاهی و داشتن چکاپ‌های منظم نرخ بهبود از این بیماری افزایش خواهد یافت.
نظرات کاربران